به گزارش اردستان سلام، منطقه كهیاز با مساحت حدود ۱۰۰ هزار هكتار در شرق شهرستان اردستان و در حد فاصل طول جغرافیایی E5253 و E5223 شرقی و N3330 تا N3308 عرض شمالی قرار دارد. ورودی منطقه با مركز شهرستان حدود ۱۰ كیلومتر فاصله داشته و راه ارتباطی زواره – شهراب و مسیر راه آهن در شمال منطقه و راه آسفالته اردستان – نائین از حاشیه غربی منطقه می‌گذرد. آب و هوای منطقه نیمه خشك و بیابانی بوده، میانگین بارندگی سالیانه آن حدود ۸۰ میلی متر و متوسط دمای آن ۱۷ درجه سانتی گراد می‌باشد .
منبع اصلی تامین آب آن نزولات آسمانی است كه در سایر فصل‌ها به صورت چشمه ظاهر می‌گردند و اكثراً نیز دائمی هستند. از مهمترین آنها می‌توان به چشمه سبز، چشمه چنار، چشمه توت و چشمه بابااحمد اشاره كرد. سنگابها و همچنین چند آبشخور در محل آبشخور در محل‌های دره باغ، سنجتو، بابااحمد و نصرن از دیگر منابع تامین كننده آب این منطقه می‌باشند .
منطقه كهیاز از دشتها، كوه‌ها و تپه ماهورهای متعددی تشكیل یافته كه از مهمترین آنها می‌توان دشت‌های دره باغ و انجیله و ارتفاعات كهیاز (دیاز) و كوه سیاه را نام برد.
این منطقه به لحاظ شرایط خاص جغرافیایی و زیستی و برخورداری از پوشش گیاهی و جانوری مناسب در صورت برنامه ریزی دقیق و حفاظت مطلوب دارای ارزش حفاظتی بالایی بوده، چنانچه در حال حاضر یكی از بهترین زیستگاههای هوبره كه گونه‌ای در معرض خطر انقراض است می‌باشد.
پوشش گیاهی
از مهمترین گیاهان منطقه می‌توان به بادام كوهی، انجیز، گز، تاغ، خارشتر، درمنه و قیچ اشاره كرد. آهو، قوچ و میش، روباه شنی، گرگ، شغال و تشی نیز گونه‌های مهم پستاندار منطقه محسوب می‌شوند. همچنین هوبره، كبك، تیهو، زنبور خور معمولی، چكاوك كاكلی، كبوتر جنگلی و دم جنبانك خاكستری پرندگانی هستند كه در اینجا یافت می‌شوند.
در اردیبهشت ماه ۱۳۸۱، با توجه به توانمندیهای اكولوژیكی و اقدامات انجام شده در زمینه تامین امكانات حفاظتی، منطقه كهیاز توسط كارشناسان اداره حفاظت محیط زیست استان اصفهان به عنوان منطقه شكار ممنوع به سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد گردید و با پیگیریهای بعمل آمده سرانجام از تاریخ اول مهرماه ۱۳۸۱ به مدت ۵ سال با حدود مشخصه ذیل به عنوان منطقه شكار ممنوع اعلام گردید:
حدود اربعه
شمالی:
از زواره به سمت شرق در امتداد جاده آسفالته زواره – جان آباد تا روستای جان آباد و پس از امتداد جاده جان آباد تا تقاطع آن با جاده خاكی حوض حاج سلطان
شرقی:
از تقاطع جاده جان آباد با جاده خاكی حوض حاج سلطان به سمت جنوب در امتداد جاده حوض حاج سلطان تا تقاطع آن با جاده واقع در نیم كیلومتری شمال راه آهن سپس به سمت غرب در امتداد جاده مذكور تا تقاطع آن با جاده خاكی واقع در ۵/۴ كیلومتری و در ادامه به سمت جنوب تا روستای شهراب سپس به سمت غرب در امتداد جاده زواره – شهراب تا تقاطع آن با جاده سفیده – كهیاز و از این تقاطع به سمت جنوب در امتداد جاده سفیده – كهیاز تا روستای كهیاز
جنوبی:
از روستای كهیاز در امتداد جاده خاكی تا روستای مهر اندوه و سپس در امتداد شمال شرق تا روستای كاشانك و سپس از كاشانك در امتداد جاده خاكی به روستای پنج و سپس از روستای پنج در امتداد جاده آسفالته پنج – زفرقند تا روستای زفرقند
غربی:
از روستای زفرقند به سمت شمال غرب در امتداد جاده اردستان – نائین تا فاصله ۵/۱۲ كیلومتر و سپس در امتداد خط تراز ۱۵۰۰ متر تا روستای كچو مثقال، در ادامه در امتداد جاده خاكی كچو مثقال – زواره تا زواره
:اعلام منطقه به عنوان منطقه شكارممنوع
۱۳۸۸:ارتقاء منطقه به حفاظت شده
ویژگی و سیمای عمومی
توپوگرافی و چشم انداز :
منطقه كهیاز متشكل از دشت ها ،كوه ها و تپه ماهورهای متعدد است .از مهم ترین دشت های منطقه می توان به دره باغ و انجیله و از مهم ترین ارتفاعات آن می توان به كهیاز (دیاز ) و كوه سیاه اشاره نمود.
گونه های شاخص گیاهی:بادام كوهی ،انجیر ،گز ،تاغ ،خارشتر ،درمنه ،قیچ
وضعیت عمومی حیات وحش
تاكنون مطالعه ای در این منطقه در مورد وضعیت حیات وحش صورت نگرفته است اما طبق گزارشات موجود گونه های شاخص منطقه عبارتند از :هوبره ،آهو ،روباه شنی ،قوچ ومیش، گرگ
كریدورها:
شكار ممنوع خارو در شمال ،حفاظت شده كركس در غرب ،
جاذبه های اكوتوریستی
چشمه سار های زیاد
مزارع و باغات داخل ومجاور منطقه
چشم اندازهای زیبا
وضعیت عمومی و اقتصادی :
شهرهای زواره و اردستان در شمال غرب منطقه قرار دارد.
تعارضات وتهدیدات مهم
شكار غیرمجاز ،
خشكسالی
تجهیزات وامكانات
دارای یك پاسگاه محیط بانی و دونفر محیط بان می باشد
یكدستگاه خودرو كمك دار
دو دستگاه موتور سیكلت
خبرنگار حمید فرخی/انتهای پیام