به گزارش اردستان سلام، قنات به مسیرهای حفاری شده زیرزمینی می‌گویند که به کمک نیروی گرانش باعث جاری شدن آب‌های زیر زمینی به سطح زمین شده و دسترسی مردم به این آب‌ها را ممکن و آسان می‌سازد؛ در اصل قنات نوعی آب راه یا کانال است که برای هدایت و مدیریت آب در کشاورزی و سایر مصارف ایجاد شده است.
«مون» به عنوان تنها نمونه قنات دو طبقه جهان به شیوه‌ای ساخته شده است که در هر طبقهٔ آن آبی مستقل جریان دارد به گونه‌ای که آب به طبقه دیگر قنات نفوذ نمی‌کند؛ این اثر شاهکار به عنوان عجیب‌ترین و تنها قنات دو طبقه جهان در تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۳۹۵ در اجلاسیه استانبول ترکیه، به عنوان بیستمین اثر ایران به ثبت جهانی رسید و بدین ترتیب سایت گردشگری قنات دوطبقه مون در اردستان ایجاد شد.
رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان در این ارتباط در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: قنات دو طبقه «مون» اردستان یکی از قنات‌های مهم شهرستان اردستان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است.
مهدی مشهدی افزود: قنات «مون» را به کاوه آهنگر منصوب می‌کنند به نوعی که قدیمی‌های اردستان معتقد هستند که این قنات به دست خود کاوه آهنگر که اهل اردستانی بوده حفر شده است.
قنات دو طبقه مون اردستان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و قدیمی‌های اردستان معتقد هستند که این قنات به دست کاوه آهنگر بنا شده است
وی اضافه کرد: بدین ترتیب مورخان قدمت این قنات را به قبل از اسلام نسبت داده و آن را شگفت‌انگیز ترین قنات جهان می‌دانند که در فهرست آثار یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
تنها رختشوی خانه فعال استان اصفهان در جوار قنات مون
رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان یکی از ویژگی‌های قنات دو طبقه مون اردستان را وجود رختشوی‌خانه دانست و گفت: این بخش در سال ۹۶ تعمیر شده است و از معدود رختشوی‌خانه های کشور و تنها رختشوی‌خانه اصفهان است که همچنان فعال است.
وی تاکید کرد: میراث فرهنگی استان اصفهان هم در سال‌های گذشته برای لایروبی، مقاوم سازی و موضوع ثبت جهانی این قنات بودجه‌هایی را در نظر گرفته و در حال حاضر هم هزینه نگهداری و هزینه‌های جاری آن را بر عهده دارد.
وی اعتباری که در سال ۹۷ برای قنات دو طبقه مون در نظر گرفته شده را یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون ریال اعلام کرد و گفت: این بودجه صرف لایروبی، کول گذاری، مقاوم سازی و مرمت این قنات و بنای ارزشمند شده است.
لزوم توجه به ایجاد دفتر پایش قنات دو طبقه مون اردستان
مشهدی بیان داشت: برای بیشتر نشان دادن این اثر ارزشمند و جذب توریست و گردشگر به منطقه لازم است دفتر پایشی در اردستان راه اندازی شود که مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان در این زمینه قول مساعد داده است.
وی ادامه داد: به. زودی مدیر پایگاه جهانی قنات مون معرفی شود تا بتوانیم کارهای بیشتری را در زمینه معرفی این قنات ارزشمند انجام دهیم.
قنات مون اردستان از نمونه کارهای جالب علم مهندسی در قدیم است که برای کاوش و حفر آن مقنیان ورزیده انتخاب شدند و این افراد با در نظر گرفتن شرایطی اقلیمی این قنات را ساختند به نوعی که این قنات حدود پنج کیلومتر طول دارد و عمق مادر چاه آن ۳۱ متر است، ۳۰ میله دارد و مقدار آبدهی آن ۶۰ لیتر در ثانیه است که آب آشامیدنی حدود ۲۰۰ نفر از اهالی محله مون اردستان را تأمین می‌کرده است.
قنات دو طبقه با ثبت جهانی افتخاری برای اردستان
در این ارتباط همچنین کارشناس میراث فرهنگی در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: قنات دو طبقه مون اردستان در چهلمین اجلاس یونسکو و در تیرماه ۹۵ در شهر استانبول ترکیه به عنوان بیستمین اثر جمهوری اسلامی ایران به همراه ۱۱ رشته قنات دیگر نشان ثبت جهانی خود را دریافت کرد و اکنون به افتخاری برای شهرستان اردستان تبدیل شده است.
آب دو طبقه قنات با هم متفاوت است، قنات رویی از آب شیرین، سبک‌تر و خنک‌تری برخوردار است و تا ۳۰ سال پیش برای مصارف آب شرب از آن استفاده می شده است
حسین راد فاصله مادر چاه این قنات تا مظهر قنات را حدود پنج کیلومتر اعلام کرد و افزود: در طول این مسیر آب دو قنات بر روی هم حرکت می‌کند بدون اینکه آب قنات بالایی به زیری نفوذی داشته باشد و در طول مسیر حدود ۴۰ حلقه میل چاه احداث شده که برای هوا دهی و لایروبی از آن استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: آب دو طبقه قنات با هم متفاوت است، قنات رویی از آب شیرین، سبک‌تر و خنک‌تری برخوردار است که معمولاً تا حدود ۳۰ سال پیش برای مصارف آب شرب از آن استفاده می شده است و هم اکنون نیز می‌توان از آب آن استفاده کرد اما آب قنات دیگر از نظر املاح سخت‌تر است و دمای بیشتری دارد.
تاثیر معرفی قنات دو طبقه مون برای رونق گردشگری اردستان
راد درباره مشکلاتی که در ارتباط با بهره برداری گردشگری از قنات وجود دارد، گفت: سه سال است این قنات به ثبت جهانی رسیده است اما هیچ بلیت فروشی به جز ایام نوروز برای بازدید از آن انجام نمی‌شود در حالی که این قنات ظرفیت معرفی بیشتر داشته و می‌تواند در جذب گردشگران به شهر اردستان و رونق مالی گردشگری شهرستان بسیار تأثیرگذار باشد.
وی اضافه کرد: همچنین دفتر پایش قنات هم هنوز در شهرستان اردستان فعال نشده است و تابلوهای راهنما در ارتباط با این قنات در سطح شهر خیلی کم است یا دیده نمی‌شود.
با وجود ظرفیت خوب تنها قنات دو طبقه جهان برای جذب گردشگر به استان اصفهان و منطقه اردستان این اثر تاریخی قنات در سطح کشور به درستی معرفی نشده است به نوعی که اکثر افرادی که برای بازدید از قنات مون در این سایت گردشگری حضور پیدا می‌کنند به شکل اتفاقی از وجود قنات مطلع شده‌اند.
این در حالی است که اردستان یکی از شهرستان‌های ترانزیتی کشور است و با توجه به ترددهای مسافران از نقاط مختلف در این شهرستان وجود ظرفیت‌های گردشگری مانند این قنات می‌تواند در جذب گردشگران به این شهرستان و رونق گردشگری استان و کشور بسیار مؤثر باشد.
خبرنگار انتشار دهنده: حمید فرخی